مفهوم تربیت – امام خامنه ای:
تربیت به معنای رشد و نمو و حرکت هر شیء به سمت هدف و غایتی است که آن شیء کمال خود را بازمی یابد و برای مثال تربیت یک نهال یا یک بوته گل، به این معناست که ما این نهال یا این بوته گل را رشد و نمو بدهیم تا برگ و بار پیدا کند و ضمن اینکه خود این نهال یا بوته، از لحاظ ظاهری و جسمی و زیبایی باید شکل کامل خود را پیدا کند، میوه اش هم باید میوه سالم و شیرینی باشد.۱ ((حال)) تربیت ((انسان)) به معنی خاصی است تربیت دراصطلاح خاص چیزی غیر از تعلیم است. تعلیم به معنی فرا گرفتن است اما تربیت به معنای شدن و به شکل خاصی در آمدن و یک هویت درست و مطلوبی را پیدا کردن است که شامل تربیت های اخلاقی، تربیت‌های دینی و به اصطلاح تزریق اخلاقیات در وجود انسانی می‌شود.۲ تربیت پیش از تعلیم انسان انسان را به حرکت در می‌آورد و اگر تربیت نباشد بصیرت انسان به کمک او نمی ‌آید.۳ مسئله‌ی تعلیم و تربیت، مسئله‌ی زندگی بخشیدن و ولادت بخشیدن به یک مخاطب و یک انسان است. اسلام با این چشم نگاه میکند. شما تلاش کنید، سعی کنید یک بخشی از زمینی را که خشک به نظر میرسد، بکاوید و از آنجا چشمه‌ای جاری شود؛ شما یک بذری را که خیلی ناچیز به نظر میرسد، در زمین مستعدی بکارید و آن را آبیاری کنید، تا نهال سرسبزی از آن متولد شود؛ مسئله این است.۴ تولید یک نسلی با این خصوصیّات: دانا باشد، باایمان باشد، دارای اعتمادبه‌نفس باشد، دارای امید باشد، دارای نشاط باشد، دارای سلامت جسمی و روحی باشد، روشن‌بین باشد، بااراده باشد، کم‌هزینه و پرفایده باشد؛ معلّم، نسلی این‌جوری را میخواهد تربیت کند.۵ البته پیداست که تربیت انسانها کار تدریجی است؛ کار دفعی نیست.۶ هدف، تربیت نیروی انسانىِ طراز جمهوری اسلامی است.۷ شما انسان تربیت میکنید و انسان تولید میکنید؛ آن هم انسانی با آن خصوصیات.۸ سعی کنید بچه‌ها را با ایمان کنید؛ ایمان به خدا، ایمان به حقیقتِ مطلق و ایمان به اسلام. اگر این بچه‌ها باایمان پرورش پیدا کردند و شما توانستید بذر ایمان را در دلشان بکارید، در آینده می‌شود از آنها هر شخصیت عظیمی ساخت و برای هر کاری مناسبند.۹
1- ( تعلیم و تربیت، ص۵۳، مصاحبه با مجله آینده سازان، ۶۵/۰۷/۲۱)
2- ۲۱/۰۷/۱۳۶۵ کتاب مصاحبه (۶۵) ص ۸۴
3- ۱۰/۱۰/۱۳۶۴ کتاب چهارساله دوم ص ۱۲۱
4- ۱۳۸۷/۰۲/۱۲
5- ۱۳۹۴/۰۲/۱۷
6- ۱۳۷۷/۰۲/۱۸
7- ۱۳۹۰/۰۲/۱۴
8- ۱۳۸۶/۰۲/۱۲
9- ۱۳۷۷/۰۲/۲۳
........................
تهیه و تنظیم: سید علی موسوی

آیت الله بهجت (ره) :

پس از آنکه انسان برنامه ی خود را درست کرد، باید اول خودش به آن التزام عملی داشته و به آن متعهد شود تا از ناحیه ی آخرتی خاطر جمع گردد و پس از آنکه خود را با این برنامه ی اصلاحی اصلاح کرد، می تواند دیگران را، هر چند افراد منصف را با خود هم عقیده کند، و تدریجاً به افراد بگوید که این عقیده ی من است و این هم دلیل من.

آیت الله بهجت (ره) :

از عبارت (کلّکم راع و کلّکم مسئول عن رعیته (همه شما نگهبان و همه شما نسبت به زیر دستان خود مسئولید) استفاده میشود که هر کدام از اهل ایمان در رابطه با آنچه میداند، اگر چه یک کلمه باشد، باید معلم دیگران باشد: یعنی به اهلش برساند و تبلیغ کند و از نااهل احتراز و کتمان نماید و نسبت به کلمه ای که نمی داند، متعلِّم باشد.

دریک کلاس درس؛

فرزندان تمام اقشار جامعه نشسته اند،

 فرزندان «طلاق» را باید تحمّل کرد و با روحیه شکننده شان ساخت! 

با فرزندان «اعتیاد» باید مدارا کرد و با بی تربیتی هایشان کنار آمد! 

فرزندان «یتیم» را باید نوازش کرد و کمبود مهرشان را جبران کرد،

 فرزندان «ناهنجار» را – که محصول اختلافات خانوادگی اند- باید هدایت کرد

! به فرزندان «کار» باید استراحت داد، 

فرزندان والدین «بی بند و بار» را باید سر به راه کرد،

 فخرفروشی فرزندان «سرمایه دار» را باید تعدیل کرد، 

فرزندان «کم رو» را به بطن جامعه باید بازگرداند،

نازپروردگی فرزندان «مرفّه» را باید تعادل بخشید،

 فرزندان «بدسرپرست» را حکیمانه و صبورانه باید سرپرستی کرد، 

فرزندان «بی سرپرست» را با آغوش مهرِ مادری باید آشنا ساخت! 

همه این مزاج های تلخ و شیرین، با صداهای دلنواز یا گوشخراششان در یک اتاق چند متری، گردِ شمع سوخته معلّم حلقه می زنند و بازتاب و پژواک این صداها هر روز چون موریانه، ذهن او را می خورد و تارهای خستگی بر تن رنجدیده اش می تند و فرسوده اش می سازد و در بیرون از این اتاق رؤیاها! 

و افسوس که بزرگان، «مصرفی» اش خوانند.....