اصل مهم این است که پدر در کنار همه خوبی های خود، هیچگاه دلِ مادر را در مقابل بچّه نشکند. مادر نیز هیچگاه غرورِ پدر را در مقابل بچّه از بین نبرد. با این کارها، بچّه، خوب تربیت می شود. این ها اصل اساسی است که برای درک مفهوم عبودیت باید در نظر گرفت. در دین نیز، کلیدی ترین مفهوم ولایت است. با پذیرشِ ولایت، در روابط بینِ پدر و مادر، این مفهوم به خوبی به کودک منتقل می شود. دینداری کردن بسیار ساده است. البته ژرفایِ معانیِ دین بسیار بالا است. دین بسیار دقیق و عمیق است. اما عمل به آن بسیار ساده است.
حاج آقا پناهیان
... برگرفته از ذریه طیبه ...
اگر بَرآنید تا فرزندی پاک، مؤمن، متشخّص، و متخلّق به اخلاق حسنه داشته باشید، سعی کنید به فرزندانتان “مسئولیت” بدهید، و بعد، از آنان مسئولیت بخواهید، و بدانید که این کار، کودکان را متشخّص بار می آورد. و احساس می کنند، که بقدری مهم و ارزشمند هستند، که به آنان مسئولیت واگذار می گردد. کودکان باید احساس “شخصیت” کنند، کسی که احساس شخصیت می کند با شدتِ تمام، خود را کنترل می کند، و سعی می کند کاری نکند که شخصیت او آسیب بییند، و یا لکه دار شود. وقتی که کودکان، احساس شخصیت نکنند، کم کم بی عار می شوند؛ یعنی “بی تفاوت” می گردند، چه از آنان تعریف کنید یا سرزنش نمایید، در هر دو حالت، بی تفاوت خواهند بود، و بدون هیچ عکس العمل.
آیت الله حائری شیرازی
... برگرفته از ذریه طیبه ...
بچه اگر از همان طفولیت هم غیبت بکند، نباید بگویید هنوز که مکلّف نشده است و یا هنوز تکلیف بر عهده اش نمی باشد. نه، عادت می کند. چطور بچه اگر قبل از تکلیف سیگار بکشد و یا معتاد شود قبول نمی کنید که بگویید چون بچه است و هنوز مکلّف نیست، چه اشکالی دارد که هروئینی بشود، یا چون هنوز مکلّف نیست، تریاکی یا سیگاری بشود اشکالی ندارد، نه! شما می گویید چه فرقی می کند؟ انسان وقتی که عادت کند، ضایع می شود. این هم عادت به کار بدی است، بچه که انجام بدهد، دیگر بدتر است. غیبت چه فرقی با آن کارها دارد؟ اگر بچه به یک کار بدی معتاد شد و وقتی هم که بزرگ شد دیگر نتوانست آن کار را ترک کند، چقدر از پدر و مادری که جلوی او را نگرفته اند ناراحت می شود.
آیت اللّـه حائــری شیــرازی
... برگرفته از ذریه طیبه ...
روش آقای رجایی برای بیدار کردن بچه ها برای نماز صبح با توجه به اینکه در سن نوجوانی معمولاً خواب بچه ها قدری سنگین است و به خصوص خوابِ صبح که شیرین هم هست؛ این بود که بالای سر بچه ها می ایستادند و با شوخی به صدای بلند می گفتند: " بلند صحبت نکنید، بچه از خواب بیدار میشه!!!" .
بچه های ما بین 6 تا 10 سال سن داشتند و چون خودشان هم مایل بودند و ذوق داشتند، لذا بلند می شدند. تأکید آقای رجایی این بود که قبل از اینکه آفتاب بزند، آن ها بیدار شوند، اگر می دید آنها بیدار نمی شوند، بالای سرشان می نشست و با محبت و شوخی شانه های آن ها را مالش می داد و کمی حرف می زد تا با لطافت و ملایمت بیدار شوند و بنشینند. بعد که بلند می شدند، شانه های آن ها را می گرفت و آن ها را تا نزدیک دستشویی همراهی می کرد و قبل از رسیدن به دستشویی با شوخی یک ضربه ی ملایم با کف دست به پشت آنها می زد! با این روش های بسیار عاطفی توأم با مهر و محبت می خواست فرزندانش به نماز عادت کنند و از این امر هم خاطره تلخی نداشته باشند.
(راوی: همسر شهید محمّدعلی رجایی؛ کتاب به رنگ صبح)
... برگرفته از ذریه طیبه ...
امیر خوبی ها علی (ع) فرموده اند:
«ای مردم! به خدا سوگند شما را به هیچ طاعتی تشویق نمی کنم مگر قبلاً خودم آن را انجام می دهم و از هیچ کار خلافی باز نمی دارم مگر این که پیش از شما از آن دوری جسته ام.» به نقل از تفسیر نورالثقلین:۷۵/۱
و یا امام صادق (ع) فرموده اند:
«مردم را با عمل خود به نیکی ها دعوت کنید، نه با زبان خود.» سفینه البحار: ۲۷۸/۲٫
این یک حقیقت آشکار است که یک مربی، معلم یا مدیر فرهنگی، عمر خود را در مسیر تعلیم و تربیت صرف می کند و بخش عمده ای از وقت خویش را در این راه، هزینه می کند. پس چرا نباید با عمل به اندوخته های فکری خود و نکات خوبی که در صحبت ها، تعالیم، ارشاد ها و مشاوره ها به دیگران توصیه می کند، از این همه، برای خود نیز توشه ای بردارد!؟
وقتی یک مربی، خود به گفته هایش عمل می کند، با یک تیر، چند نشانه را هدف گرفته:
اول: در مسیر خودسازی قدم برداشته است. مفضل می گوید: محضر امام صادق (ع) رسیدم و از ایشان پرسیدم: رستگار به چه چیز شناخته می شود؟ حضرت فرمودند: «آنکه کردارش موافق گفتارش باشد، گواهی نجات او قطعی است و هرکه کردارش موافق گفتارش نباشد، دین و ایمان او عاریتی است.»
دوم: تأثیر قلبی و معجزه آسای کلامش را بیشتر می کند. حضرت امام صادق (ع) فرموده اند: «چون عالِم به دانش خود عمل نکند، اندرز او در دل ها کارگر نمی افتد و از آنها فرو می ریزد، همانگونه که دانه باران از سنگ صاف فرو می ریزد.»
سوم: عمل او در مقابل متربی یک نوع یادآوری یا تکرار تذکرات است. چقدر دردآور است، تصوّر این مطلب که روز قیامت فردی روانه دوزخ می باشد و آماده عذاب، ببیند در مقابل چشمانش، کسانی را که به بهشت می برند که اعمالشان نتیجه صحبت های اوست و در واقع او بانی بهشتی شدن آنها شده است و حال آنکه خود بهره ای نبرده و عملی برای آن روز ذخیره نکرده است. عجب حسرتی…! باید توجه داشت که این اصل، علاوه بر یک اصل تربیتی، یک اصل انسانی است که نه تنها مربیان بلکه همه والدین یا اصلاً همه انسانها باید در رعایت آن کوشا باشند.
( نکته کلیدی: همیشه استادم بهم می گفت: کیسه کش نباش! )
... برگرفته از تربیت اسلامی ...
یک مربی، می تواند با خوب شنیدن و کمتر حرف زدن، به دو دلیل تأثیر کلام خویش را افزایش داده، بر محبوبیت خود بیفزاید؛
اول: آنکه هرچه انسان کمتر سخن بگوید، از آفات بد زبانی نظیر: مسخره کردن، دروغ، تهمت، غیبت و… که همگی از بین برنده شخصیت حقیقی انسان، باعث بدبینی اجتماع و کم شدن اعتماد دیگران به انسان می شود، دوری نموده است. همانطور که هر سال اداره راهنمایی و رانندگی نتیجه آمار خویش پیرامون خطر سازترین وسیله نقلیه سال را اعلام کرده و به مردم هشدار می دهند، وجود مقدس ائمه معصومین (علیه السلام) نیز در موقعیت های گوناگون و با بیان های متفاوت هشدار داده اند که خطرسازترین و گناه سازترین عضو از اعضای بدن انسان، زبان اوست.
پیامبر گرامی اسلام (ص) در این باره می فرمایند:
«بیشترین خطاها و گناهان آدمیزاد در زبان اوست.»
دوم: هر چه انسان کمتر سخن بگوید، همان سخنان کمِ او، از اهمیت بیشتری برخوردار شده، دیگران منتظر سخن گفتن او می مانند و با اشتیاق بیشتری سخنانش را شنیده و می پذیرند؛
همانطور که امیرمومنان، حضرت علی (ع) می فرمایند:
«هر که زبانش را نگه دارد، خودش را گرامی داشته است.»
اصولاً انسان ها بیشتر دوست دارند صحبت کنند تا اینکه شنونده باشند و به همین خاطر است که اگر کمی با دقت به حرف هایشان گوش دهید، جای زیادی در قلبشان باز می کنید و بسیار محبوب می شوید. نکته این جاست که فقط خوب گوش دادن کافی نیست بلکه باید متکلم، مطمئن باشد که شما خوب و با دقت زیاد به حرفش گوش می دهید.
حضرت علی (ع) می فرمایند:
«هر که خوب گوش کند، زود بهره مند شود.»
نگاه کردن به ساعت یا در و دیوار، خیره شدن به چهره متکلم و با سکوت سر را تکان دادن و یا سوالاتی مانند “چی؟” یا «چی گفتی؟» یا جملاتی از قبیل: «از اول بگو…» نمایانگر بی توجهی شما به کلام مخاطب است و نه تنها محبتی را زیاد نکرده و صمیمیتی به وجود نمی آورد بلکه باعث سردی روابط می شود. «هنگامی که فرصت شنیدن ندارید، بهترین کار این است که عذر خواهی کرده، وقت بهتری را برای راحت گوش دادن مشخص کنید و باور کنید که این کار، تأثیر بهتری از این پا و آن پا کردن و به زور تحمل نمودن سخنان مخاطب در او خواهد داشت.»
والدین عزیز، توجه داشته باشید: هنگامی که متمرکز بر انجام کاری هستید یا خسته و بی حوصله اید و فرزندتان بدون ملاحظه این موقعیت، شروع به صحبت کردن با شما می کند و یا سوالی می پرسد، اگر نمی توانید گوش سپردن و پاسخ دادن به فرزندتان را در اولویت قرار دهید، حتماً از او عذر خواهی کنید و مودبانه خواهش کنید بعداً حرفش را بزند.
... برگرفته از تربیت اسلامی ...
بر اثر یک فرایند اجتماعی عمومی و با شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر»، کودکان امروز با پدیده ای درد آور رو به رو می شوند و آن این واقعیت تلخ است که بخش زیادی از طول روز را به تنهایی در خانه ای بزرگ و با انواع امکانات رفاهی بدون حضور پدر و مادر می گذرانند و در برخی موارد، از این تنهایی به افراد خیالی و ساخته شده در عوالم کودکی خود پناه می برند که البته گاهی این دوست خیالی، دستورات خطرناکی را نیز صادر کرده و مشکلات بسیار جدی و دردناکی به بار می آورد. در هفت سال اول زندگی، که کودکان به دنبال کسب تجربه هستند و اشتیاق بیشتری به فهمیدن و یادگیری دارند، حضور دائمی مادر در کنار آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. (۱)
1. برگرفته از کتاب مثلث را جدی بگیرید.
... برگرفته از تارنمای تربیت اسلامی ...
